کوکسیدوز

عمدتا کوکسیدوز را در گوسفند و گاو و گاهی در اسب می توانیم مشاهده کنیم ، از اکثر حیوانات آلوده تعداد کمکی علایم کلینکی نشان می دهند و درجه آلودگی با تعداد انگلها و علایم کلینکی رابطه مستقیم دارد .

علائم :

گاهی در گاو شدت علایم بحدی است که باعث مرگ دام می شود و بطور کلی بستگی به شدت ضایعات روده دارد و هر گاه تعداد کمی اووسیت وارد روده شده باشد علایم واضح نیست و مدفوع قوامش فرق می کند ( شل می شود) درجه حررات اندکی بالا می رود (39/0- 39/2) و اکثرا طبیعی است هر گاه بمقدار زیاد آلوده باشد یک اسهال خونی همراه است موکوس  دیده می شود . خون ممکن است به مدفوع حالت قیری دهد یا بصورت لخته های بزرگ باشد و           از علایم بیماری است اسهال    طول می کشد و اگر گاو مقاومت کند ظرف چند روز علایم برطرف می شود ولی در صورتی که حیوان مقاوم نبوده و علایم پیشرفت کند منجر به مرگ می شود .

عفونتهای ثانویه اغلب دیده می شوند و بیشتر پنومونی است . فرم عصبی بیماری در90 % دامهای آلوده و اغلب در زمستان دیده می شود ( کوکسیدیوز زمستانه) علایم آن : ورم رکتوم ، اسهال آبکی سبز اوپسیتوتونوس ( گردن کج میشود ) حملات تشنجی مکرر ، سیتاگموس و یا خونی گاهی دیده می شود مهمترین فرم ابتلا به فرم عصبی 9-11ماهگی است و در مدفوع حیوانات مقدار زیادی انگل دیده می شود . این فرم معمولا با CCN ، مسمویت ازسرب ، آبسه های مغزی ، ها ری ، آنتروتوکسمی و تشنجات حاصله از کمبود Mg اشتباه می شوند ، کوری ،

خواب آلودگی ، اختلالات عصبی مغز ، تشنج ، اختلالات تغذیه ای جزئی از بیماری است که در تمام بیماری های فوق دیده می شود ولی در کوکسیدیوز این حالات وجود ندارد .

گاهی ابتلا داخل رحمی کوکسیدیوز وجود دارد که سقط جنین می دهد که از ترشحات واژن اووسیت جدا می شود .

در بره های آلوده دیده می شود . در مواردی بدون اختلال مدفوع پر از انگل است که اینطور توجیه می شود که حیوان پس از تولد ایمنی محکمی بدست آورد و با مواجهه بیماری علایم نشان نداده است . اگر بره را آوردند اسهال خونی داشت و مدفوع یکی دوتا اووسیت کوکسیدیا داشت نباید از آن بدانیم چون در بره ها بدون اسهال خونی بوده و هر گاه به مقدار فراوان دیده شد از کوکسیدیوز است .

کوکسیدیوز از یک ماه به بالا حیوانات را آلوده می کند. اسهال خونی بیشتر در گوساله هاست . بطور تجربی بره ها را آلوده کرده و گلومرونفریت هم در اثر رسوب کمپلکس ایمنی دیده شد .

پاتوژنز :      

دوره کمون حدود 15 - 20 روز است ( گوساله ها) و فرم بیماریزا ایمریا بووس و زوزنی است . در زوزنی ،شیزونت نسل اول در ایلئوم و نسل دوم در روده کور و قولون است ، ایمریا بووس در قولون است . در اوج بیماری شمارش اووسیت در مدفوع کم است چون مرحله پاتوژنیک مربوط به انهدام سلولهای روده در اثر گاستها ( شیزونتها ) بوده و چند روز بعد اووسیتها در مدفوع دیده می شود . تورم مخاط روده باعث اسهال شدید در حیوانمی شود و اگر حیوان در این مرحله بتواند جان سالم به در ببرد سیکل محدود شده و بهبودی صورت می گیرد در گاو5 – 10  روز بعد بهبودی دیده می شود .

درمان :

با استفاده از سولفانامیدها ست . روز اول دوز بالا و روز دوم با دوز نصف مصرف می شود . گوساله ها را مایع درمانی می کنیم . چون  از هیدراتاسیون در درمان با سولفانامید ها بیشتر است . مقدار زیادی ویتامین A به دام می دهیم .

در جیره از مواد کوکسیدیویید و کوکسیدیواستات به همراه ویتامین ها و الکترولیت ( در تانکر آب ) استفاده می کنیم . برای کنترل تمام اصول بهداشت  مثل جداکردن دامهای آلوده و ریختن آهک در بستر یا آتش دهی بستر را رعایت کرده و ازکوکسیدیو استات و کوکسیدیوسید در جیره استفاده می کنند . سولفانامیدهای تزریقی را بهتر است وریدی بزنیم ، فارتریم نیز موثر است . آپرویوم نقش تیامیناز دارد و موجب  در گله می شود . در بره ها سه ماهگی به بعد مقاومت بهکوکسیدیوز بیشتر شده و ابتلا کم است ولی در گاو سن ابتلا زیاد است وحتی د رگاوهای باتغ دیده می شود . به هنگام بارندگی ( رطوبت  ) بیماری می تواند شیوع زیادی داشته باشد و یک مورد در یک گله 10  گاو در اثر بیماری مردند و کاری نتوانستیم بکنیم ، در اروپا مسله حاد است .