دامپزشک ـ سیمرغ
اطلاعات مرتبط با رشته دامپزشکیدامپزشک ـ سیمرغ
اطلاعات مرتبط با رشته دامپزشکیسیستم تهویه در سالن های مرغداری
انتخاب هواکش برای سیستم تهویه تونلی
در هنگام خرید هواکش برای سالن های پرورش
جوجه گوشتی یا در زمان
تعویض آنها باید توجه داشت که شما در حال خرید ( جریان هوا ) هستید و باید
مطمئن باشید که ظرفیت هواکش های انتخابی به حد کفایت باشد علاوه
بر این عوامل نظیر هزینه اولیه ( خرید و نصب ) هزینه کارکرد ، میزان دوام و قابل اعتماد بودن ، ضمانت نامه و
نگهداری آسان نیزاز نکات مهم در انتخاب نوع
هواکش بشمار می آید درهر حال عامل اصلی در این زمینه انتخاب هواکش
هایی است که هوا را با سرعت مورد نیاز در سالن به جریان بیاندازند . ظرفیت هواکش های مورد نیاز شمار چقدر باید باشد ؟
در سیستم تونلی این ظرفیت باید
حداقل درهر دقیقه توانایی تعویض کامل هوای سالن را داشته باشد لذا برای سالنی به طول 400 فوت سرعت جریان
هوا باید 400 فوت در دقیقه باشد وبرای یک سالن
500 فوتی هواکش ها باید هوا را با سرعت 500 فوت دقیقه به جریان
بیاندازند این سرعت بالای جریان هوا موجب کاهش اثرات گرما شده تاثیر خنک کنندگی بر روی جوجه ها خواهد داشت
چنانچه هواکش ها فاقد توانایی لازم باشند عملکرد
جوجه ها کاهش می یابد . معمولا با یک حساب سر انگشتی تعداد هواکش
های مورد نیاز یک سالن 400 فوتی را هشت عدد و برای یک سالن 500 فوتی ، 10 عدد در نظر می گیرند . البته این حساب سرانگشتی
هنگامی صحیح خواهد بود که ظرفیت
هر کدام از این هواکش ها معادل 20000 فوت مکعب در دقیقه باشد یک
سالن 400 فوتی مخصوص پرورش جوجه گوشتی معمولا دارای ظرفیت هوایی معادل 160000 فوت مکعب است بنابراین جهت تهرویه این سالن
به هشت هواکش با ظرفیت هر کدام معادل
20000 فوت مکعب در دقیقه احتیاج می باشد انتخاب هواکش هایی با
قدرت بالاتر موجب تخلیه سریعتر هوای سالن و سرعت بیشتر جریان هوا می گردد و هواکش ها ی با ظرفیت کمتر باعث دیر
تخلیه شدن هوا و کاهش سرعت جریان هوا به کمتر
از 400 فوت در دقیقه می گرد .
تفاوت
ظرفیت هواکش ها
ظرفیت هواکش های موجود در بازار و قابلیت
نصب آنها در سالن های مخصوص
پرورش جوجه گوشتی بسیار متنوع و از 16000 تا 24000 فوت مکعب
در دقیقه متغیر است اگر بر اساس محاسبات سرانگشتی که فقط تعداد هواکش ها را مورد توجه قرار م یدهد عمل کنیم با
توجه به ظرفیت های موجود در بعضی سالن ها با
کمبود هوای کافی مواجه خواهیم شد و در بعضی موارد توانایی سیستم
تهویه بیش از حد نیاز خواهد بود ولی همیشه این حالت نخواهد بود . روش دیگر محاسبه بالاترین میزان نیاز هوایی در زمان
حداکثر تولید می باشد در این روش
هواکش هایی خریداری می گردد که توانایی تهویه کامل هوای سالن را
حداقل دریک دقیقه دارا باشند با در نظر گرفتن تمام جوانب امر ممکن است هواکش هایی با ظرفیت های مختلف برای یک سالن
400 فوتی در نظر گرفته شود که تعداد آنها نیز
می تواند کمتر از 8 عدد یا بیشتر از آن باشد که این امر بستگی
به میزان قدرت تخلیه هوایی هواکش انتخاب شده بر حسب فوت مکعب در دقیقه دارد به عنوان مثال چنانچه برای یک
سالن 400 فوتی هواکش هایی با ظرفیت 18000
انتخاب شود جهت تهویه مناسب به 9 عدد از این نوع هواکش نیاز خواهیم
داشت تخلیه هوا در یک سالن 400 فوتی در عرض یک دقیقه به طور خودکار موجب جریان هوا با سرعت 400 فوت در دقیقه
خواهد شد جهت محاسبه عملی سرعت جریان هوا می
توان مجموع ظرفیت هواکش ها را به مساحت سطح مقطع سالن تقسیم کرد
در مثال فوق که مجموع ظرفیت هواکش ها 162000 می باشد چنانچه مساحت سطح مقطع سالن 400 فوت مربع باشد سرعت جریان هوا
معادل 405 فوت در دقیقه خواهد بود مساحت سطح
مقطع سالن در مواقعی که ظرفیت هاکش ها ثابت است می تواند موجب
اختلاف در سرعت جریان هوا در مدت زمان تخلیه هوا گردد برای مثال اگر در سقف افتادگی وجود نداشته باشد و میانگین
ارتفاع سقف 12 فوت باشد مساحت سطح مقطع 480
فوت مربع خواهد بود و با توجه به مجموع ظرفیت هواکش ها که معادل
162000 فوت مکعب است سرعت جریان هوا فقط 337 فوت د ردقیقه خواهد بود از آنجایی که حجم واقعی سالن نیز 192000 فوت
مکعب است و ظرفیت هواکش های سالن 162000
فوت مکعب می باشد مدت زمان تخلیه کامل هوای سالن بیش از یک دقیقه
طول خواهد کشیداز طرف دیگر چنانچه میانگین ارتفاع سقف 5/9 فوت باشد با همین ظرفیت هواکش ها سرعت جریان هوا به
426 فوت در دقیقه افزایش یافته مدت زمان تخلیه
هوای سالن به کمتر از یک دقیقه خواهد رسید .
استفاده از روش های
آزمایشگاهی
در هنگام انتخاب هواکش به جای توجه به دستور
العمل کارخانه سازنده درمورد ظرفیت آن بهتر است با
انجام آزمایش از ظرفیت واقعی هواکش آگاه
شویم در ایالات متحده آمریکا دو مرکز معتبر جهت انجام این گونه آزمایش ها وجود دارد که یکی از انجمن کنترل
و جریان هوا وابسته به بخش مهندسی کشاورزی
دانشگاه ایلی نوی می باشد نتایج آزمایش ها مشخص کننده نوع و
مشخصات فنی هواکش سرعت و ظرفیت تخلیه هوا و همچنین بازده آن در شرایط هوایی مختلف است مهمترین عوامل ظرفیت تخلیه
هوا و بازده هواکش در فشار ساکن می باشد
که مشخصه سیستم تهویه تونلی است . نسبت بازده هواکش نشان می دهد
که چه میزان هوا به ازای یک وات نیروی برق قابل جابه جا شدن است نسبت معمولا در فشار ساکن 05/0 اینچ بین 16 تا 30
می باشد هر چه این عدد بالاتر باشد هزینه برق
مصرفی یا هزینه برق مصرفی یک هواکش با ظرفیت 20000 با راندمان
16 برابر با متحده 5/12 سنت و در مورد هواکشی باهمین ظرفیت هوایی و راندمان 20 حدود 10 سنت درهر ساعت کار است
که نسبت به هواکش اولی 20 درصدکمتر می
باشد هواکش هایی با راندمان بهتر معمولا دارای قیمت بالاتری نیز
هستند ولی در طول زمان استفاده با کاهش هزینه برق مصرفی جبران قیمت بالای خود را می نمایند لذا در هنگام انتخاب
و خرید میزان ظرفیت مورد نیاز خود را با صرف
کمترین هزینه مصرف برق بدست آورد . در جدول های شماره 1 و 2 هزینه
کارکرد در مقابل ظرفیت هوایی پنج نوع هواکش که از کارخانه های مختلف برای یک سالن پرورشی به طول 400 فوت تهیه
شده اند مقایسه گردیده است قیمت هواکش ها مربوط
به کارخانه سازنده می باشد و ظرفیت هوایی و راندمان توسط مرکز
آزمایشی مشخص شده است تعداد هواکش های لازم و میزان هزینه کارکرد بر اساس سرعت جریان هوای مورد نیاز در سالن که
معادل 400 فوت در دقیقه بوده است محاسبه
گردیده است قیمت برق مصرفی 10 سنت در هر کیلو وات ساعت منظور شده
است .
انتخاب هواکش
در جدول شماره 1 ، هواکش ها بر حسب قیمت
آنها از بال به پایین دسته
بندی شده اند تعداد هواکش مورد نیاز بر حسب سرعت جریان هوا محاسبه
گردیده در ستون آخر مجموع هزینه کل در مورد هر یک از انواع هواکش هامشخص شده است حال اگر انتخاب بر اساس قیمت
اولیه هواکش انجام گیرد باید هواکش E انتخاب گردد که پایین ترین قیمت را دارد .
جدول شماره 2 نشان می دهد که گرانترین هواکش
در دراز مدت از نظر هزینه اولیه و هزینه کارکرد در طول ده سال
هواکش E
می باشد که نسبت به هواکش A ،
20 درصد گرانتر می باشد هواکش A با وجود دارا بودن بالاترین قیمت اولیه و
بالاترین نسبت در دراز مدت و با توجه به محاسبه
هزینه های 10 ساله دارای پایین ترین مجموع هزینه کل می باشد
این مقایسه نشان می دهد که در هنگام انتخاب هواکش نباید فقط قیمت اولیه آن را در نظر گرفت بلکه با توجه به
تعداد مورد نیاز و نسبت و در نتیجه هزینه
کارکرد در دراز مدت هواکش مناسبی انتخاب شود .
جدول شماره 1- مقایسه
انتخاب هواکش برای یک سالن 400 فوتی بر اساس
هزینه اولیه و مجموع
کل هزینه هواکش ها
cfm
در تعداد هواکش ظرفیت نهایی دفعات تخلیه
مجموع کل
قیمت اولیه فشار ساکن 05/0 مورد نیاز هواکش
ها هوا در دقیقه هزینه
دلار یک سالن 400 فوتی هواکش ها برای
سالن فوق دلار
هواکش A
1208
23000
7 هواکش – 403 fpm
161000
01/1
8456
هواکش B
1008
21400
8 هواکش – 428 fpm
171200
05/1
8064
هواکش C
840
20900
8 هواکش – 418 fpm
167200
04/1
6720
هواکش D
780
17800
9 هواکش – 401 fpm
160200
01/1
7020
هواکش E
699
18400
9 هواکش – 414 fpm
165600
03/1
6291
جدول شماره 1- مقایسه هزینه کارکرد ده ساله هواکش های مختلف برای یک سالن 400 فوتی
قیمت اولیه cfmدر
راندمان هزینه کارکردیک هزینه کارکرد هزینه کل ده
(دلار) فشار ساکن 05/0 cfm/watt هواکش در هر هواکش های ساله (دلار)
ساعت دلار سالن در یک
سال دلار
هواکش A
1208
23000
3/24
67/0-7 هواکش
1628
24736
هواکش B
1008
21400
4/21
80/0- 8 هواکش
1958
27644
هواکش C
840
20900
3/21
78/0- 8 هواکش
1919
25910
هواکش D
780
17800
9/20
77/0 – 9 هواکش
1873
25750
هواکش E
699
18400
2/17
97/0- 9 هواکش
2357
29861
لازم به توضیح است که نتایج فوق حاصل از
آزمایش هایی است که فقط یک
بار بروی هواکش های مورد نظر انجام گرفته است لذا جهت انتخاب
هواکش باید عواملی نظیر قابلیت اعتماد و قابلیت دوام آن نیز مورد توجه قرار گیرد هزینه های نگهداری و نصب نیز
از مواردی است که باید در هنگام انتخاب
هواکش به آن توجه کرد هزینه های اخیر به علت متفاوت بودن و تاثیر
ناچیز آن ها در مجموع کل هزینه ها در مقایسه فوق منظور نگردیده است به هر حال در عمل انتخاب هر یک از هواکش ها
می بایست بسته به سلیقه و نوع تصمیمی که خریدار
بر اساس نتایج آزمایشگاهی یا عوامل دیگر اتخاذ می کند انجام
شود . نکته بسیار مهمی که در زمان انتخاب هواکش باید درنظر داشت تعیین حداقل ظرفیت هوایی مورد نیاز در
گرمترین فصول سال و مشخص کردن میزان نیاز هوایی است
که بدلایلی بهتر است ظرفیت هواکش ها را به جهت رسیدن به ضریب
اطمینان اندکی بالاتر از آن میزان نیاز انتخاب نماییم نخستین دلیل این کار عبارت است از داشتن قدرت تهویه
بیشتر از نیاز که موجب می گردد در مواقعی که قدرت
تخلیه هوا به علت گرد و خاک گرفتن هواکش یا شل شدن تسمه آن و
یا به هر علت دیگری به طور اجتناب ناپذیری کاهش یابد عمل تهویه در حداقل میزان مورد نیاز انجام پذیرد دوم آنکه قدرت
تهویه ای که بیش از 400 فوت در دقیقه باشد
سرعت جریان هوایی را که سطح جوجه ها اندکی کمتر است جبران می نماید
و این امکان را بوجود می اورد تاب امواج گرمایی شدید و حرارتی که هنگام پرورش مرغ های بزرگتر اضافه می شود
بهتر مقابله نمود سوم آنکه با افزایش فشار
ساکن هوا ، قدرت تخلیه هواکش ها کاهش می یابد لذا چنانچه فشار ساکن هوا به عللی در سالن افزایش یابد سرعت
جریان هوا کاهش می یابد برای مثال سیستم های
خنک کننده تبخیری موجب افزایش فشار ساکن هوا در سالن و در نتیجه
کاهش سرعت جریان هوا می گردند در نتیجه انتخاب هواکش هایی با ظرفیتی معادل حداقل نیاز هوایی سالن با فشار ساکن
05/0 موجب می شود که در زمان استفاده از خنک
کننده های تبخیری از بازدهی هواکش ها کاسته شود اما می توان
با طراحی صحیح ورودی های هوا در زمان استفاده از خنک کننده های تبخیری این افزایش فشار را به حداقل رساند
نگاره شماره 1 که براساس داده های مندرج در
جدول های 1 و 2 رسم گردیده است مقایسه ای است میان هواکش های مختلف
از نظر سرعت جریان هوا و مجموع هزینه کل و همچنین نشان دهنده وجود میزان ضریب اطمینان و میزان هزینه ای که
باید به ازای آن پرداخت گردد می باشد عملکرد
مناسب جوجه ها در هوای گرم بستگی بسیار زیادی به کافی بودن میزان
تهویه در سالن دارد در اینجا به چند نکته اصلی که باید مورد توجه قرار گیرد اشاره می کنیم :
1- در درجه اول چنانچه
در تدارک خرید هواکش هستید بهتر است هواکش هایی
را انتخاب کنید که قادر باشند هوا را در سالن با سرعت 400 فوت
در دقیقه به جریان اندازند و همچنین بتوانند هوای سالن را حداقل هر یک دقیقه یکبار به طور کامل تخلیه نمایند .
2- در هنگام خرید سعی
شود هواکش هایی با ظرفیت بیش از حداقل نیاز
هوایی سالن در فصول گرم جهت رسیدن به ضریب اطمینان انتخاب گردد تا از افت سرعت جریان هوا در اثر مرور زمان
و عوامل دیگر جلوگیری بعمل اید .
3- در هنگام خرید به
نسبت توجه گردد و هواکش ها بر اساس قیمت
اولیه آنها انتخاب نگردند بلکه با رعایت این نسبت و محاسبه هزینه
کارکرد ان در دراز مدت هواکش مناسب را انتخاب نماید در هنگامی که نسبت هواکش به کمتر از 20 می رسد در مورد
اقتصادی بودن آن در دراز مدت با دیده شک بنگرید
زیرا قیمت برق همیشه در حال افزایش است لذا پایین نگه داشتن
هزینه های کارکرد هواکش ها در سال های آینده یکی از رموز موفقیت واحد تولیدی خواهد بود .
4- به منظور بدست آوردن
حداکثر ظرفیت هوایی هواکش ها باید عملیات
نگهداری بدقت انجام گیرد تسمه پروانه نباید شل بوده و باید بطور
مرتب کنترل گردد عملکرد سایبان هواکش ها باید بدرستی انجام گیرد و از کثیف شدن و گرد و غبار گرفتن سایبان و پرده
های هواکش ها باید جلوگیری بعمل آید پوشال
های خنک کننده های تبخیری نیز باید تمیز باشند .
